Chmury

Zachmurzone niebo to nie wymarzony obraz dla obserwatorów gwiazd. Jednak, chmury, które głównie kojarzą się z nadejściem burzowej pogody mają swój urok.

Chmura warstwowa - Stratocumulus

Czym jest chmura?

Chmura nie jest niczym innym jak wodą tylko wodą w różnych fazach skupienia. Głównie jest skupiskiem wielu drobnych cząsteczek wody o różnych rozmiarach rzędu mikrometrów (10-20 mikrometrów) – czyli porównywalne wielkości do grubości ludzkiego włosa! Takie chmury nazywane są chmurami ciepłymi w odróżnieniu od chmur zimnych czyli takich posiadających dodatkowo lodowe kryształki.

Kolory chmur

Chmura składa się z wody, która sama w sobie jest bezbarwna. Mimo to chmury widoczne są na niebie jako białe obłoki lub ciemne chmury burzowe. Zjawisko to wynika z rozpraszania i pochłaniania światła przez mikroskopijne kropelki wody lub kryształki lodu, z których zbudowane są chmury.

Światło słoneczne wpadające do atmosfery oświetla chmury od góry. Jeśli chmura jest stosunkowo rzadka — czyli odległości między kropelkami wody są duże — przepuszcza i rozprasza większość światła, przez co widzimy ją jako białą. Z kolei grubsze, masywniejsze chmury skutecznie blokują światło, co sprawia, że ich spód wydaje się ciemnoszary lub niemal czarny.

Chmury warstwowe - Nimbostratus

Przy zachodzie słońca chmury przybierają często różowe, pomarańczowe lub czerwone odcienie. Dzieje się tak dlatego, że słońce znajduje się już nisko nad horyzontem lub tuż pod nim, a jego światło pokonuje długą drogę przez atmosferę. Krótkofalowe promienie (niebieskie i fioletowe) zostają rozproszone, a dominują dłuższe fale — czerwone i pomarańczowe. To właśnie te barwy oświetlają chmury, które rozpraszają je z powrotem, nadając im różowe barwy.

Jak powstają chmury?

Chmury powstają w wyniku parowania wody z powierzchni Ziemi, na przykład z oceanów, jezior czy rzek. Woda w postaci pary wodnej unosi się do atmosfery wraz z powietrzem. W troposferze, czyli warstwie atmosfery w której głównie powstają chmury temperatura spada wraz z wysokością. Kiedy wzosząca się para wodna ochłodzi się wystraczająco (temperatura będzie poniżej punktu rosy) dojdzie do jej skroplenia – powstają kropelki cieczy. Cząsteczki wody osadzają się wtedy na drobnych pyłkach, takich jak kurz czy pyłki roślinne, tworząc mikroskopijne kropelki wody lub kryształki lodu. Z ich skupiska powstaje chmura.

Rodzaje chmur.

Wyróżnia się trzy główne typy chmur: kłębiaste, pierzaste i warstwowe. Wyróżniane są one ze względu na wygląd, budowę oraz wysokość nad Ziemią, na jakiej się znajdują.

Najniżej położone są chmury warstwowe — Nimbostratus — tzw. chmury niskie, które utrudniają nocne obserwacje gwiazd, bo długo utrzymują się na niebie i powoli się przemieszczają. Znajdują się na wysokości od około 100 metrów do 2 kilometrów. Są nisko, ponieważ zawierają dużą ilość wody, co czyni je stosunkowo ciężkimi. Zwiastują one nadejście obfitych i długotrwałych opadów deszczu.

Nieco wyżej, na wysokościach 2–7 km, występują chmury kłębiaste — Cumulus lub ich wyższe odmiany Altocumulus. Są to pojedyncze, gęste obłoki o płaskiej podstawie i pofałdowanej górze. Sam widok takich chmur nie zawsze oznacza deszcz, chociaż ich rozwinięte, burzowe odpowiedniki — Cumulonimbus — przynoszą intensywne, krótkotrwałe burze.

Najwyżej, czyli na wysokości 5–13 km, znajdują się chmury pierzaste — Cirrus. Wyglądają jak białe smugi lub zmarszczki na niebie i składają się głównie z kryształków lodu. Z tego powodu nie są chmurami deszczowymi i zwykle nie przynoszą opadów.

Każdy z tych typów chmur dzieli się jeszcze na inne podgrupy, co łącznie daje 10 podstawowych rodzajów chmur.