Piorun kulisty

„Piorun kulisty” to znakomita powieść chińskiego pisarza science fiction - Cixina Liu. Powstała w 2004 roku, czyli cztery lata przed stworzeniem bestsellerowego cyklu „Wspomnienie o przeszłości Ziemi”(>>>Problem trzech ciał<<<). Nie mniej, porywa czytelnika w równym stopniu w zaskakujący świat nauki.

C.Liu, Piorun kulisty, Poznań 2019; Dom Wydawniczy REBIS

---

„Piorun kulisty” przedstawia burzliwą historię Chena. Chłopak, w wieku czternastu lat, w tragiczny sposób stał się sierotą – jego rodzice zostają spaleni na popiół przez potężny grom. Sam widok masakry wywiera traumę na bohaterze, jednak z powodu ostatnich słów ojca: „Wybierz sobie jakiś poważny, ogólny problem, nad którym biedzi się cały świat, (…) który wymaga tylko kartki papieru i ołówka, albo jakąś kwestię(…), która nie wymaga nawet papieru i ołówka, i całkowicie poświęć się badaniom” przeradza się w fanatyczną obsesję. Chen, kierując się ostatnią wolą ojca, postanawia rozwiązać problem związany z piorunem kulistym oraz wytłumaczyć specyfikę jego działania. Poprzez swoje zaparcie i siłę woli zawiera znajomości z wybitnymi naukowcami – nie tylko cywilnymi ale również wojskowymi. Dzięki temu, Chen ma możliwość przeprowadzania badań wzbogaconych o wyniki licznych doświadczeń. Zarówno jego kariera, jak i życie prywatne, nabiera rozpędu i przybiera nowych barw. Jednak, jak to bywa w życiu, w pewnym momencie młody naukowiec zatrzymuje się i zastanawia dokąd zmierza. Czy w chwili, gdy marzenia przestają być moralnie dobre, będzie potrafił zrezygnować?

Mimo, iż „Piorun kulisty” nie został nagrodzony tak jak bestsellerowa trylogia, bardzo mi się spodobał. Zawiera on zarówno elementy naukowe (oczywiście przedstawione w sposób przystępny dla niewtajemniczonego w zaawansowany świat nauki czytelnika) jak i romantyczne! Ciężko jest przerwać lekturę w trakcie jej czytania z powodu narracji pierwszoosobowej i zaskakująco tajemniczego prologu. Hipnotyzuje nas już od samego początku. Jest to zadziwiające: dzieje się tak pomimo stosunkowo statycznej akcji i długiego czasu trwania fabuły (której całość rozgrywa się na przestrzeni kilkunastu lat). Jest to dla mnie wręcz niewytłumaczalne zjawisko charakterystyczne dla Cixina Liu, ale w tym pozytywnym znaczeniu 😊!

---

Cixina Liu podziwiam jeszcze za mistrzowskie analizowanie dylematów moralnych czy zachowań ludzkich. W „Piorunie kulistym” autor na warsztat wziął zjawisko obsesji. U większości bohaterów można by dopatrzeć się pewnych przejawów fanatyzmu, jednak skupię się na Chenie i Lin Yun – głównych bohaterach powieści.

Nieposkromiona fiksacja zradza się w ten sam sposób zarówno u pani major jak i u Chena. Oboje w dzieciństwie stracili bliską im osobę, z którą łączyła ich więź emocjonalna. Swoje silne emocje, spowodowane traumatycznymi przeżyciami, przekierowali na bezgraniczne oddanie się swoim zainteresowaniom. U Lin Yun była to broń, natomiast u Chena - piorun kulisty. Z tego powodu powszechnie uważani byli za szaleńców lub po prostu dziwaków. Tak było z początku, jednak później zaczął ich różnić stosunek do moralności w działaniach. Naukowiec Chen w momencie, w którym uzmysłowił sobie, że jego badania przeprowadzane latami mogą zostać wykorzystane do brutalnych celów takich jak zabijanie bezbronnych, zaprzestał ich kontynuacji. Porzucenie pasji, która była zarazem hołdem skierowanym w stronę zabitego ojca, była dla niego bardzo druzgocąca i odbiła się znacząco na jego psychice. Miał jednak instancje górującą nad własnym zafiksowaniem – moralność. Inaczej było w sytuacji Yun. Kobieta nie posiadała żadnych hamulców. Nawet jej ojciec, mimo wielkiej miłości, którą darzył swoją jedyna córkę, nie był przeszkodą nie do pokonania na drodze do spełnienia zachcianek przez Lin Yun. Te „zachcianki” wiązały się z utratą życia osób niewinnych i bezbronnych.

Autor uwypukla, że każdy człowiek jest inny i wyznaje inne hierarchie wartości. Ukazuje również złożoność obłędu, jego różnorakie przyczyny oraz skutki. Zagłębia się w percepcje zła i dobra na podstawie zarówno jednej decyzji i wydarzenia, jak i całości motywów narastających przez kilkanaście lat. Z tego powodu, uważam powieść Cixina Liu, pt. „Piorun kulisty” za wartą przeczytania nie tylko przez wielbicieli science fiction, ale też osoby gustujące w powieściach filozoficznych.